Nostalji Sinema Salonlarına Neler Oluyor?

Kırklarımda biri olsaydım, heralde yazıya “Ah gençlik yıllarım!” diye başlardım ama benim yirmilerimin sonunda biri olmam; Rexx ve Atlas gibi nostalji kokan sinemaların kapanıyor olmasının üzüntüsünü yaşamama engel değil. Günümüzde herkes konforlu koltuklara sahip alışveriş merkezlerindeki secreenX ekranlarda film izlemenin farklı boyutlarını yaşamanın tadını çıkarıyor ama eskiyi seven yetmişli yılları yaşamanın peşindeki yaşlı ruhlu gençlerinde vazgeçilmezi Rexx ve Atlas sinemalarına artık kimse gidemeyecek. Acaba kimler aldıkları ilk harçlıkla sinema izlemeye ya da kimler ilk maaşlarını aldıklarında eşleriyle beraber film keyfi yapmaya oralara gitmişlerdir. Kaç kişinin hüzünlü veya komik anıları vardır. Gelin biraz sizi zamanda yolculuğa çıkarıyım.

Rexx Sinemasının Tarihi

Yaklaşık altmış yıl önce ünlü mimar Maruf Önal tarafından yapılan Reks Sineması günümüze kadar popüler filmlerin yanında bağımsız ve alternatif filmlerinde gösterime sunulduğu bir sinema binasıydı. Kadıköy’deki kadife sokağın başında bulunan Rexx, halk arasında “Rexx’in sokağı” olarak bilinmektedir. Sinema binasının tarihi 19. Yüzyıla dayanıyor. 1800’ lü yılların başında kilise olarak kullanılan bu alan Kadıköy Rum Ortodoks Cemaati Kilisesi Vakfına aittir. Kilise yıkılınca 1870’ li yıllarda Apollon Tiyotrosu inşa edilmiştir. İlk türk kadın tiyatrocu olarak anılan Afife Jale’nin sahneye çıktığı mekan olan bu tiyatro, toprak sahipleri tarafından kiraya verilir ve 1932 yılında Hale Sineması alanın işlevselliğinin korumaya devam eder. 1961 yılında da Reks sineması olarak Maruf Önal tarafından tasarlanır. 1962 yılında bahsi geçen vakıf tarafından seçilen Anas Ailesi Aralık ayında Pecado de Amor (Aşkın Günahı) filmiyle işletmeye açar. Oranın ilk işletmecisi Yordan Anal’ın oğlu Viron Beyin açıklamasına göre; Yordan Bey’in hoşuna giden Paris’teki Grand Rex olarak bilinen büyük sinema salonuyla böyle bir işletmeciliğe adım atmış fakat Türkçede “x” harfi olmadığından 1962’de Reks ismiyle açılmış. 1996 yılından 2020 yılının Mart ayına kadar Rexx olarak hizmet vermeye devam etmekteydi.

Atlas Sineması Tarihi

İstiklal Caddesi üzerinde Atlas Pasajında bulunan bu sinema 1870 yılındaki Büyük İstanbul Yangınından sonra Sultan Abdülaziz zamanında Ermeni iş adamı Agop Köçeyan tarafından kışlık ev olarak kullanılması amacıyla yaptırılmıştır. Dökme demir ve taş olarak inşa edilen binanın pasaj olarak kullanılan girişi at ahırı olarak daha sonra ise at cambazlarının kullandıkları bir alan olarak kullanıldığı bilinmektedir. İhtiyaç doğrultusunda zamanla binanın mimarı şekliyle oynanak pasaj haline getirilmiştir. Konak kısmıyla birleştirilerek bugünki yapısına kavuşan yapı daha sonradan konak kısmı Köçeyan tarafından Taksim Vosgeperan Ermeni Kilisesi’ne hediye edilmiştir. 1932 yılında geçirdiği restorasyon ardından eğlence ve sanat merkezi olarak kapılarını açmıştır. 1948 yılında ise 1860 kişilik kapasite ve 35 loca ile Beyoğlu’nun en büyük sinemalarından biri olarak Atlas Sinmesı, yine aynı yılda Kulis Bar Restoran, 1951’ de ise Küçük sahne tiyatrosu açılmıştır. 1980’ lerin ortasında Hazine’ye devredilen tarihi sinemayı şu anda Türker İnanoğlu ve İrfan Atasoy işletiyor. Yakın zamanda da restorasyondan geçen üç ayrı salondan oluşan bu sinemanın amfi tiyatro şeklindeki ana salonunda hemen her yerde aynı konforda film izlemek mümkündü 2020’ nin Mart ayına kadar hizmet vermeye devam eden bu sinemanın perdesinin büyüklüğü Emek Sineması gibi İstanbul’daki birkaç sayılı sinema arasında yer almaktaydı.